کمیته صنعت نفت و انرژی
معرفی
رهایی از اقتصاد نفتی و به بیان دقیق‌تر عدم خام فروشی نفت به عنوان یکی از اصول اساسی اقتصاد مقاومتی همواره در بیانات مقام معظم رهبری جلوه‌گر بوده است . منابع نفتی تبدیل به عامل مهمی برای وابستگی اقتصاد ایران به خام فروشی نفت شده اند و از عوامل اصلی بیماری هلندی ، یا به تعبیری نفرین نفت می‌باشد . با این وجود سهم مهمی از فرصت های رشد اقتصادی کشور نیز در همین صنعت نهفته است . تحقق هدف رهایی از خام فروشی نفت ، قطعا بدون توجه به صنعت نفت به عنوان یک زنجیره ارزش راهبردی و عمق بخشی به این زنجیره در ظرفیت‌های انسانی ، دانشی و فناورانه‌ی بومی میسر نخواهد شد .
هدف کمیته صنعت نفت و انرژی ، ارتقا قابلیت حکمرانی و توسعه خرد راهبردی ، اثرگذاری بر نهاد های مهم تصمیم‌‌گیـر و سیاست گذار درزنجیره ارزش صنعت نفت می‌باشد . این کمیته نگاهی مسئله محور دارد و بر فهم عمیق تجربه های زیسته در تاریخ صنعت نفت متمرکز است . دغدغه محوری ما تشخیص مهم ترین کانون های مسئله خیز صنعت نفت و درک ابعاد این مسائل مهم برای رسیدن به راه حل های موثر و پایدار می‌باشد .
محورهای فعالیت کمیته:
زنجیره ارزش نفت و گاز :
زنجیره ارزش صنعت نفت از اکتشاف و استخراج در حوزه بالادستی آغاز میگردد و به پتروشیمی در پایین دستی منتهی می‌شود . با نگاه به کلیت زنجیره ارزش و مخصوصا توجه به حوزه های پایین دستی می‌توان ترکیب بهینه سرمایه گذاری‌ها در صنعت نفت را با هدف ایجاد بالاترین ارزش افزوده تعیین کرد . طرح هایی برای توسعه و تکمیل بخش های مختلف زنجیره ارزش صنعت نفت تعریف و اجرا می شود . در صورتی که برای اجرای این طرح ها ، توجه به ظرفیت های داخل باشد ، می تواند به پیشران مهمی برای فعال شدن ظرفیت های مهندسی و صنعتی کشور تبدیل شود . این صنعت تامین کننده خوراک نزدیک به نیمی از صنایع کشور به طور مستقیم و غیر مستقیم است . بنابراین تکمیل حلقه های مفقوده این زنجیره می تواند نقش اساسی در کاهش وابستگی سایر صنایع و صرفه جویی ارزی داشته باشد.
فناوری و صنعت نفت :
یکی از عوامل اصلی پایداری و ایجاد بیشترین ارزش افزوده در زنجیره ارزش صنعت نفت دستیابی به دانش فنی و ایجاد قابلیت های فناورانه در داخل کشور می‌باشد . حتی برای برقراری یک ارتباط موثر با شرکت های خارجی و استفاده از ظرفیت آن ها نیز داشتن سطحی از دانش و فناوری مورد نیاز است . کشور ما به لحاظ ظرفیت های انسانی و عوامل سرزمینی از جمله منابع عظیم نفت و گاز نمی‌تواند به کسب دانش و فناوری بومی بی توجه باشد . اما این مسیر با توجه به محدودیت های ناشی از تحریم و همچنین فوریت هایی که در راه اندازی طرح های سرمایه گذاری وجود دارد ، مسیر پر چالشی است . بنابراین لازم است با سیاست گذاری هوشمندانه در زمینه ی فناوری داخلی این قابلیت ها را ایجاد کرد .
امنیت انرژی و بازار نفت :
صنعت نفت ، ازبخش های تاثیرگذار در اقتصاد جهانی است . امروز بخش عمده ای از انرژی جهان از طریق نفت و گاز خاورمیانه تامین می گردد . قرار گیری ایران در یک منطقه ژئوپلتیک نفتی و همچنین وابستگی اقتصاد ایران به این صنعت ، صنعت نفت را تبدیل به بخشی راهبردی برای کشور کرده است . این صنعت عظیم علاوه بر اقتصاد ، نقش پررنگی در حوزه امنیت منطقه و کشور ایفا می‌کند .
راهبرد صنعتی و حکمرانی صنعت نفت :
یکی از حوزه های مهم سیاست گذاری توسعه در ایران ، تعیین راهبرد صنعتی کشور می‌باشد . انتخاب اولویت ها ، تمرکز و تخصیص منابع ، سرمایه گذاری‌ها و توسعه ظرفیت های داخلی تحت تاثیر این راهبرد قرار دارند . باتوجه به وزن بالای صنعت نفت در اقتصاد ملی ، سیاست گذاری صنعتی کشور می‌بایست با محوریت این صنعت شکل بگیرد . همچنین ساختار حکمرانی حاکم بر صنعت نفت با توجه به ابعاد اقتصادی ، سیاسی و حتی امنیتی از پیچیدگی بالایی برخوردار است ،که تحقق راهبرد ها و سیاست ها را با دشواری روبرو می‌کند . بنابراین مجموع این شرایط نیازمند مطالعه و پژوهش های عمیق در حوزه سیاست گذاری و حکمرانی صنعت نفت در کشور می-باشد .