هشدار به کشورهای نفتی از جمله ایران/ پایان عصر نفت نزدیک است

هشدار به کشورهای نفتی از جمله ایران/ پایان عصر نفت نزدیک است

هشدار به کشورهای نفتی از جمله ایران/ پایان عصر نفت نزدیک است

با به صدا درامدن زنگ خطر پایان عصر نفت، کشورهای نفتی تولید و عرضه خود را حداکثر می کنند تا از آخرین فرصت‌های باقی‌مانده حداکثر استفاده را ببرند، اما به‌هرحال عمر تقاضای نفت زودتر از عمر چاه‌ها به پایان می‌رسد و این همان هشدار بازگشت است!

در مطالعات تاریخ اقتصادی کشورهای نفتی، عمدتاً این موضوع به چشم می‌خورد که پس از کشف نفت، اوضاع اقتصادی آن‌ها و به طبع سطح رفاه عمومی افزایش‌یافته است؛ پس این امکان وجود دارد که اگر درآمد نفتی آن‌ها به هر دلیلی کاهش یابد، اقتصاد وابسته آن‌ها با رکود و مشکل مواجه خواهد‌شد. در بیشتر پژوهش‌ها عمر منابع نفتی و عرضه آن مورد بررسی قرار می‌گیرد و تقاضای نفت چندان موردتوجه نیست. چه‌بسا تقاضایی برای عرضه وجود نداشته باشد!

عرضه نفت:

صادرات جهانی نفت خام کشورهای اوپک از سال 2012 لغایت 2015 (برحسب 1000 بشکه در روز)

نام کشور

2012

2013

2014

2015

عربستان صعودی

7557

7571

7153

7163

عراق

2423

2390

2516

3005

امارات متحده عربی

2445

2701

2497

2442

نیجریه

2368

2193

2120

2114

کویت

2070

2058

1995

1964

ونزوئلا

1725

1528

1965

1974

آنگولا

1663

1669

1608

1711

ایران

2102

1215

1109

1081

الجزایر

809

744

623

642

قطر

588

599

595

491

اکوادور

358

388

422

433

لیبی

962

589

319

235

مجموع صادرات

25070

23645

22922

23255

روند عرضه نفت کشور های اصلی تأمین‌کننده عضو اپک غالبا در یک‌روند صعودی افزایش پیداکرده‌است. هرچند در سال‌های اخیر عرضه نفت تقریباً روند ثابتی داشته است، به‌جز کاهش‌های مقطعی همواره یک‌روند صعودی را دنبال نموده است.

قیمت هر بشکه نفت:

منحنی قیمت نفت در سال‌های اخیر افت‌وخیزهای فراوانی را به خود دیده است که مجموعه‌ای از عوامل جهانی بر آن اثر گذاشته است. مولفه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و نظامی عوامل اصلی این نوسانات بوده‌اند؛ اما در هر دوره نقش یکی از این مولفه ها باعث پررنگ شدن این نوسانات شده است.

مثلاً رکود سال 2008 از عوامل اقتصادی، پرونده هسته‌ای ایران در اواخر سال 2011 از عوامل سیاسی، جنگ اول خلیج از عوامل نظامی و همه‌گیری کرونا از عوامل اجتماعی اثرگذار بر قیمت نفت می‌باشد.

اما آیا میزان عرضه نفت تنها عامل تعین قیمت است؟

بحران مالی سال 2008 ازجمله مواردی است که قیمت هر بشکه نفت را به حدود 140 دلار افزایش داده است. نشست نفت توسط شرکت BP و بهار عربی در سال 2010 و 2011 قیمت هر بشکه نفت را از حدود 80 دلار به 120 دلار رسانده، اما جنگ نفتی OPEC و جنگ داخلی یمن قیمت هر بشکه نفت را از 100 دلار به حدود 50 دلار تقلیل داده است.

از مطالعات فوق این نتیجه حاصل می‌شود که تهدید‌های نظامی، عوامل سیاسی و بین‌المللی، رشد اقتصادی و جنگ قیمتی از عوامل مؤثر بر تغییر عرضه و تقاضای نفت بوده‌اند اما آنچه اکنون کشورها به سمتش حرکت می‌کنند رشد علمی و به دنبال آن توسعه جهانی است. از مهم‌ترین افت قیمت‌هایی که جهان نفت به خود دیده است می‌توان به سال 2014 اشاره کرد. در این سال قیمت نفت از 106 دلار به 60 دلار تقلیل پیداکرده، در اواخر ماه ژوئن 2014 دولت آمریکا به دلیل افزایش استخراج نفت با استفاده از فناوری فراکینگ (استخراج نفت و گاز از درون سنگ‌های زیرزمینی) برای اولین بار بر صادرات نفت مجوز می‌دهد.

حال در آینده رشد فناوری با سرعت بیشتری اتفاق می‌افتد و این رشد، ترسیمی متفاوت از جهان نفت و انرژی خواهد داشت!

روند عرضه و تقاضا برای آینده

نمودار عرضه جهانی نفت

افزایش تولید نفت با به‌صرفه شدن استخراج از میادین نامتعارف، در کنار ذخایر عظیم نفت در مناطق مختلف جهان ازجمله خاورمیانه، نگرانی‌ها را از کاهش عرضه و پایان عصر نفت برطرف ساخته است. به نظر می‌آید با توسعه تکنولوژی‌های اکتشاف و استخراج حداقل تا چندین دهه روند عرضه نفت صعودی و یا ثابت بماند؛ اما مسئله چیز دیگری است، آیا تا پایان عمر عرضه، تقاضا نیز به همین میزان باقی خواهد ماند؟

تقاضای جهانی نفت

با برسی آمار تقاضای نفت در دوره کنونی نتیجه حاصله این است که روند تقاضای نفت مثبت و صعودی بوده است اما در اینجا بحث از بعد توسعه جهانی نسبت به عرضه تفاوت پیدا می‌کند. هرچند هزینه بالای سوخت‌های پاک هم‌اکنون نسبتا بالاست اما با رشد سریع توسعه فناوری در کشورهای جهان هزینه تولید انرژی‌های پاک نیز به‌تدریج کاهش می‌یابد. از طرفی چالش‌های نوسانات قیمتی نفت در سال‌های گذشته اهمیت مسئله امنیت انرژی را بالابرده است، بنابراین دولت‌ها به این سمت تنوع سبد انرژی درحرکت‌اند. مجموع این عوامل منجر به کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی به‌ویژه نفت می‌شود و این یعنی کاهش نرخ رشد تقاضا در آینده نه‌چندان دور.

تقاضای جهانی نفت تا سال 2025

با کاهش رشد تقاضا در سال‌های آینده، کشورهای نفتی تحت‌ فشار قرار خواهند گرفت. شاید با به صدا درامدن زنگ خطر پایان عصر نفت، کشورهای نفتی تولید و عرضه خود را حداکثر کنند تا از آخرین فرصت‌های باقی‌مانده حداکثر استفاده را ببرند و احتمالاً بتوانند با قیمت پایین نفت طرفداران انرژی پاک را تحت‌ فشار قرار دهند، اما به‌هرحال عمر تقاضای نفت زودتر از عمر چاه‌ها به پایان می‌رسد و این همان هشدار بازگشت است! که باید برای آن راه‌حلی اندیشید.

بازتاب

دسته بندی مطالب


آخرین مطالب


مراسم جشن امضای محصولات دفتر مطالعات رونق تولید
مراسم جشن امضای محصولات دفتر مطالعات رونق تولید
کتاب راهبردهای توسعه صادرات محصولات دانش‌بنیان
کتاب راهبردهای توسعه صادرات محصولات دانش‌بنیان
کتاب اقتصاد روسیه
کتاب اقتصاد روسیه
تامین‌مالی زنجیره‌ای
تامین‌مالی زنجیره‌ای
گزارش عملکرد یکساله
گزارش عملکرد یکساله
چرا و چگونگی حمایت از تولید: امیر سیاح
چرا و چگونگی حمایت از تولید: امیر سیاح

برچسب ها