چهارچوبی برای فهم اقتصاد سیاسی حمایت از تولید: برزین جعفرتاش

چهارچوبی برای فهم اقتصاد سیاسی حمایت از تولید: برزین جعفرتاش

چهارچوبی برای فهم اقتصاد سیاسی حمایت از تولید: برزین جعفرتاش
  • فیلم وبینار

 

  • درس‌گفتار:

انواع استقرار سیاسی

استقرار سیاسی پیشا سرمایه‌داری، استقرار سیاسی حامی پرور و استقلال سیاسی سرمایه داری

نوع نظام توزیع قدرت و ثروت و تشکیل شدن یا نشدن نهادها تعیین میکنه که یک کشور در چه مرحله ای هست. پیکر بندی سیاسی و پیگرانی اقتصادی در یک کشور تشکیل دهنده استقرار سیاسی این کشور هستند که در کشورهای توسعه یافته شاهد استقرار سیاسی سرمایه داری و در کشورهای در حال توسعه استقرار سیاسی به اصطلاح حامی پرور است. در استقرار سیاسی سرمایه داری نهادها وجود دارند و توزیع قدرت در بین صاحبان سرمایه و مولد در اقتصاد هست این صاحبان قدرت برای کسب منافع و اهداف خودشان به سراغ نهادهای رسمی می‌روند و از آن طریق اقدام می‌کنند یعنی صاحبان سرمایه برای مولدیت اقتصاد از نهادهای رسمی مثل حقوق مالکیت، بانک، بورس و از این قبیل استفاده می‌کنیم. این در واقع استقلال سیاسی توضیح می‌دهد تقسیم قدرت رو بین نهادهای کشور و تقسیم منابعی که ناشی از این موازنه قدرت است. برعکس در کشورهای در حال توسعه استقرار سیاسی به این صورت است که روابط یا تقسیم قدرت اونچنان سامان نیافته و دارندگان قدرت نمی توان از طریق نهادهای رسمی تقسیم را منابع انجام دهند لذا رو می‌آورند به راه های تقویت نهادهای غیر رسمی برای تقسیم منافع. عدم توازن بین توزیع قدرت و توزیع ثروت در کشورهای در حال توسعه منجر به عدم نظم اجتماعی در سطح جامعه میشود.

مفهوم استقرار سیاسی حامی پرور

در استقلال سیاسی حامی پرور برای حفظ نظم اجتماعی و ثبات سیاسی دولت نیازمند توزیع گسترده رانت هست. برای این که قدرت را حفظ کند نیاز دارد حامی هایی برای خود پرورش بدهد چه در مردم و چه در سایر نهادها. در توزیع این رانت ها بعضی مثبت هستند و بعضی رانت‌ها مخرب برای مقابله با رانت های مخرب باید از ائتلاف بین ذینفعان سیاست  استفاده کرد به عنوان مثال دولت هشتم در تعیین یارانه بنزین نهاد مردم را خیلی خوب با خودش همراه کرد(نهاد مردم به عنوان ذینفع در این سیاست)

 

نظم اجتماعی حاصل از ساختار سیاسی

اگر قدرت در دست سرمایه داران و مولدین اقتصادی باشد و منافع از طریق نهادهای رسمی توزیع بشود احتمالا نتایج اقتصادی منجر به رشد اقتصادی و پیشرفت خواهد شد از طرفی توزیع منافع از طریق نهادهای رسمی منجر به ثبات سیاسی می‌شود این دو نتیجه استقرار سیاسی مطلوب است

 

سطح عملیاتی شدن یک سیاست حمایتی

اگر سیاست برای حمایت از تولید وضع بشود، سیاست آثار توزیعی خواهد داشت یعنی اینکه گروه‌هایی که متاثر از آن هستند نسبت به این سیاست واکنش های نشان می دهد از جمله نهادهای غیر رسمی مثل فرهنگ و درمان نتایج حاصل از این سیاست با توجه به نظام توزیع قدرت بین نهادهای رسمی و واکنش نهادهای غیر رسمی سیاست شکل می گیرد. نتیجه استقرار سیاسی این هست که میزان تاثیر گذاری یک سیاست وابسته به بازخورد گروههای ذینفع است و اینکه گروه های ذینفع چه پاسخی نشان میدهند بستگی به نظام توزیع قدرت و ثروت در بین نهادهای رسمی و غیررسمی دارد.

در جوامع در حال توسعه نهادها وجود دارند بانک، بورس، بیمه و … اما قدرت در دست صاحبان سرمایه و مولد در اقتصاد نیست لذا این گروه برای کسب منافع و به سراغ نهادهای غیررسمی میروند نهادهای غیررسمی پست که منجر به رانت و فساد در اقتصاد میشود آنچه امروز در اقتصاد ایران به وفور شاهد آن هستیم

 

از لحاظ فناوری و نفوذ سیاسی بنگاه های اقتصادی کشور در چه سطحی هستند؟

خیلی از سیاست‌های حمایت از تولید سیاست‌های بسیار خوبی هستند تولیدکننده آن استقبال می کند ولی وقتی که سیاست نامناسب است دولت توانمندی قطع حمایت را ندارد چراکه نفوذ سیاسی بنگاه تولیدی بیش از مقدار لازم است

خیلی از بنگاه‌های تولیدی در سطح ایران هم به همین صورت هستند که علیرغم فناوری و بهره اقتصادی پایین نفوذ سیاسی بالایی دارند و از همین نفوذ سیاسی استفاده می‌کنند تا جلوی قطع سیاست‌های حمایتی دولت را بگیرند بسیاری از صنایع پتروشیمی صنعت نفت و صنایع خودرو سازی

ویژگی استقرار سیاسی حامی پرو افق زمانی کوتاه مدت و توانمندی اجرایی پایین دولت است در سیاست هایی مثل سیاست حمایت از تولید باید سه اصل درنظر گرفته شود:

  1. وانمندی اجرایی دولت
  2.  نفوذ سیاسی بنگاه تولیدی
  3. توانمندی اقتصادی او نگاه

توصیه برای سیاست گذاری در حمایت از تولید

  1.  هر سیاست جدیدی بر ساختار توزیع قدرت و ثروت تاثیر می گذارد پس باید گروههای ذینفع و شناسایی کرد مخصوصا گروه هایی که احتمالا با سیاست مخالفت می کنند و آنها را مد نظر قرار داد.
  2. ائتلاف سازی برای اجرای بهتر سیاست است اینکه کدام گروه های ذینفع از این سیاست بهره مند می شوند و احتمالاً از آن حمایت می‌کند اینها را باید همراه کرد.
  3. اهداف به اندازه کافی پایین و در دسترس باشند در اقتصاد سیاسی حامی پرور باید سیاست حکومت صنعتی بر سیاست بر بنگاه‌های کوچک باشد چون باحال نفوذ سیاسی کمتری دارند هم تاثیرگذاری سیاست حمایتی موثرتر خواهد بود و هم در صورت عدم تاثیر گذاری و عدم تناسب سیاست قطع کردن حمایت به سادگی انجام میشود(حمایت از صنایع سبک یا به اصطلاح صنعتی شدن از پایین به بالا)

 

جمع‌بندی

  1. چیزی به عنوان سیاست جهان شمول وجود ندارد درواقع هر استقرا سیاسی و هر کشوری متناسب با شرایط پیکربندی سیاسی و اقتصادی خودش باید سیاست‌های متفاوتی را در پیش بگیرد. در بسترهای متفاوت سیاست های صنعتی مشابه به نتایج متفاوتی خواهند داشت برای مثال اگر مشکل آموزش و در نظر بگیریم در یک کشور این مشکل آموزش با دخالت دولت می‌شود و در کشور دیگر با همکاری NGO با یکدیگر مشکل مرتفع میشود. اینجا استقرار سیاسی است که توضیح میدهد چه راه حلی در چه جایگاهی پاسخگو خواهد بود
  2. استقرار و سیاسی به ما میگه که نظام توزیع قدرت و واکنش ها نسبت به سیاست ها و نهادها در یک جامعه چطور خواهد بود که بی تفاوت باشند مقاومت کنند حمایت کنند یا مخالفت کنیم و این تعیین می کند یک سیاست کار می کند یا کارایی ندارد.

بازتاب

دسته بندی مطالب


آخرین مطالب


مراسم جشن امضای محصولات دفتر مطالعات رونق تولید
مراسم جشن امضای محصولات دفتر مطالعات رونق تولید
کتاب راهبردهای توسعه صادرات محصولات دانش‌بنیان
کتاب راهبردهای توسعه صادرات محصولات دانش‌بنیان
کتاب اقتصاد روسیه
کتاب اقتصاد روسیه
تامین‌مالی زنجیره‌ای
تامین‌مالی زنجیره‌ای
گزارش عملکرد یکساله
گزارش عملکرد یکساله
چرا و چگونگی حمایت از تولید: امیر سیاح
چرا و چگونگی حمایت از تولید: امیر سیاح

برچسب ها